«محمدجواد آذری جهرمی»، وزیر ارتباطات روز گذشته در مجلس حاضر شد تا گزارشی از عملکرد وزارت ارتباطات را به نمایندگان ارائه دهد. او اعلام کرد که در یک سال باقی مانده از دولت دوازدهم، وزارت ارتباطات تمرکز خود را بر ۲ محور کلیدی یعنی «شبکه ملی اطلاعات» و «توسعه برنامه صلح آمیز فضایی» قرار داده است. آذری جهرمی همچنین اعلام کرد که تا پایان سال ۹۹، تعداد ماهواره‌های ساخته‌شده در ایران به ۱۸ ماهواره می‌رسد.
شبکه ملی اطلاعات
نخستین موضوعی که وزیر ارتباطات در گزارش خود به نمایندگان جدید مردم به آن پرداخت، شبکه ملی اطلاعات بود. او گفت که شبکه ملی اطلاعات در سال ۸۴ مطرح و در سال ۸۶ تصویب شد و از سال ۸۶ تا ۹۲ نیز تلاش‌های خوبی در این زمینه صورت گرفت اما رشد شبکه ملی اطلاعات از سال ۹۲ تاکنون قابل مقایسه با گذشته نیست: «در سال ۹۲ مجموع ظرفیت هسته شبکه ملی اطلاعات معادل ۶۸۰ گیگابیت بر ثانیه بوده و امروز این ظرفیت به ۱۸ هزار گیگابیت بر ثانیه رسیده است.»
او همچنین درباره دسترسی به اینترنت، گفت که امروز نسل سوم و چهارم تلفن همراه در تمام شهرها یعنی ۱۲۴۲ شهر کشور در دسترس است. جهرمی با اشاره به برنامه ششم توسعه و اجرای عدالت ارتباطی، گفت که توسعه دسترسی‌های روستایی مورد توجه است و حالا ۸۹ درصد روستاها به شبکه ملی اطلاعات متصل شده‌اند و از خدمات نسل سوم و چهارم تلفن همراه استفاده می‌کنند.
وزیر ارتباطات گفت که در سال ۹۲، تنها ۳۰۰ هزار شهروند ایرانی به شبکه پهن‌باند موبایل دسترسی داشتند که حالا این عدد به حدود ۷۰ میلیون شهروند رسیده است. جهرمی همچنین با اشاره به توسعه خدمات ابری در ایران گفت:
- «از وابستگی کامل در خدمات ابری، که یکی از موضوعات مهم زیرساختی شبکه ملی اطلاعات است، امروز به لطف فعالیت‌های درخشان شرکت‌های نوآور ایرانی، به خودکفایی رسیده‌ایم و در شرایط تحریم‌های بین‌المللی، شکوفایی حداکثری داشته‌ایم.»
- به گفته جهرمی، علی‌رغم فشارها و تحریم‌های بین‌المللی، سازمان جهانی مخابرات در گزارش سال ۲۰۱۹ خود، ایران را دارای بالاترین نرخ رشد ارتباطات و فناوری اطلاعات در منطقه معرفی کرد و در دنیا، ایران رتبه دوم را کسب کرده است.
توسعه برنامه صلح آمیز فضایی
جهرمی همچنین در این گزارش به توسعه برنامه فضایی کشور پرداخت و گفت که تعداد ماهواره‌هایی که ایران ساخته، تا سال ۹۲، سه مورد بوده و تا سال ۹۶ به هفت مورد رسیده و تا پایان ۹۸، پانزده مورد و نهایتا تا پایان سال ۹۹، هجده ماهواره تولید داخل خواهیم داشت.
او در رابطه با پیشرفت این حوزه و تولید ماهواره‌های داخلی گفت: «مطابق با برنامه تنظیمی، درصد پیشرفت پروژه تولید ماهواره، ۸۲ درصد است و در سال ۹۸ با همه مشکلاتی که داشته‌ایم، ۲ برابر دولت یازدهم به حوزه فضایی بودجه اختصاص پیدا کرده است.»
وزیر ارتباطات همچنین اعلام کرد که برنامه صلح آمیز فضایی با تکیه بر توان پرتابگرهای وزارت دفاع در حال پیگیری است و اخیراً ظرفیت نیروی هوافضای سپاه به ظرفیت‌های عملی اضافه شده که مسیر را هموارتر می‌کند.
نیاز به شکسته شدن انحصار مخابرات
وزیر ارتباطات در ارائه خود به مجلس اعلام کرد که شیوع کرونا باعث شد تا وضعیت ارتباطی، نقاط قوت و البته ضعف آن محک بخورد:
«کرونا محکی برای توسعه زیرساخت‌ها بود. ما در یک بازه ۱۰ روزه، با رشد ۱۵۰ درصدی یا به عبارتی دو و نیم برابر شدن استفاده از شبکه‌های ارتباطی مواجه شدیم؛ آمارهایی که پیش‌بینی می‌کردیم در خرداد ۱۴۰۰ به آن‌ها دست پیدا کنیم.»
جهرمی می‌گوید در دوران کرونا همه امورات کشور در حوزه ارتباطی انجام شد؛ از آموزش گرفته تا بهداشت و سلامت، از بانکداری تا بنگاه‌داری. جهرمی به نمایندگان گفت که کرونا و افزایش استفاده از زیرساخت ارتباطی ضعف‌ها را نیز به نمایش کشید و مشخص کرد که به هر شکل باید انحصارهای ارتباطی شکسته شود. اشاره او مستقیما به انحصار شرکت مخابرات ایران و حوزه اینترنت ثابت بود:
«مشخص شد که باید در ارتباطات ثابت، به هر شکلی انحصار موجود را بشکنیم و راه را برای فعالیت بخش خصوصی باز کنیم. خصوصی‌سازی علی‌رغم دستاوردهای مهمی که داشته، اشکالاتی هم داشته که باید برطرف شود. واگذاری کانال‌های زیرزمینی و سیم مسی به نوعی باید اصلاح شود تا راه برای فعالیت بخش خصوصی باز شود.»
وزیر ارتباطات در همین رابطه اعلام کرد که که تکیه بر شرکت مخابرات ایران، کافی نیست و بار مسئولیت این شرکت باید بین شرکت‌های خصوصی تقسیم شود: «باید مخابرات ایران را وارد گود رقابت کنیم تا هم استعدادها در این شرکت شکوفا شود و این شرکت رشد کند، و مردم هم خدمات بهتری دریافت کنند.»
زیرساخت‌های خدماتی
آذری جهرمی اعلام کرد که در کنار زیرساخت‌های ارتباطی باید به زیرساخت‌های خدماتی IT نیز توجه کرد. مثال او، اپلیکیشن‌های ایرانی بود که در سال ۹۲ در مجموع ۴۰۰ عدد بوده‌اند و حالا به تعداد ۳۴۵ هزار اپلیکیشن ایرانی رسیده‌اند. البته او اعلام نکرد که این آمار از چه طریقی به دست آمده است.
اما نکته مهمی که وزیر ارتباطات به آن اشاره کرد مربوط به کاربردهای مختلف همین اپلیکیشن‌های ایرانی بود. به شکل مشخص او درباره افرادی در نقاط دور افتاده گفت که از طریق اپلیکیشن‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی محصولات خود را در سراسر ایران به فروش می‌رسانند.
او همچنین گفت که موضوع «حمایت از کسب‌وکارها و بنگاه‌های خرد در دستور کار قرار گرفته» تا جوان‌های شهرستانی با جوان‌های پایتخت‌نشین از فرصت برابری برخوردار باشند و طرح نوآفرین با همین هدف در وزارت ارتباطات پیاده سازی شده است: «در حال حاضر ۵ هزار شرکت نوپا از تسهیلات این طرح برخوردار شده‌اند.»
پیام‌رسان‌های بومی و حریم خصوصی
وزیر ارتباطات در حوزه پیام‌رسان‌های بومی نیز آمارهایی را به مجلس ارائه داد. البته او در بحث پیام‌رسان بومی صرفا به اپلیکیشن «شاد» اکتفا کرد و از سرویس دیگری صحبت به میان آورد که با سرمایه‌گذاری ۲ اپراتور اصلی کشور ایجاد شده اما نامی از آن نبرد.
جهرمی گفت که حالا بیشتر از ۸ میلیون نفر از دانش‌آموزان، معلم‌ها و والدین از نرم‌افزار شاد به عنوان یک «پیام رسان آموزشی» استفاده می‌کنند. او درباره پیام‌رسان دیگری که نامی از آن نبرد گفت: «یک پیام‌رسان بومی دیگر با سرمایه‌گذاری ۲ اپراتور بزرگ کشور فعال شده و حالا با رشد متوسط ۴ ماهه‌ی ۳۲ درصد، به عدد نصب فعال ۹.۹ میلیون کاربر رسیده که رشد قابل توجهی است اما کافی نیست و باید تقویت شود.»
وزیر ارتباطات البته در بحث پیام‌رسان‌های بومی، موضوع رعایت حریم خصوصی کاربران را پیش کشید و اعلام کرد:
«ما در این حوزه به مساعدت مجلس نیاز داریم. از جمله اینکه فتوای راهبردی رهبری درباره حرمت تعرض به حریم خصوصی مردم در فضای مجازی و پیام رسان‌های داخلی باید به یک قانون و دستورالعمل روشن و شفاف تبدیل شود. دولت در این باره لایحه‌ای تنظیم کرده و ما هم از مجلس می‌خواهیم که با اولویت این موضوع را بررسی و به سرانجام برساند.»
او همچنین تاکید کرد که برخی خدمات باید از طریق پیام‌رسان‌های بومی به مردم ارائه شود اما در این میان موانع و انحصارهایی وجود دارد که اجازه‌ی چنین کاری را نمی‌دهد.
دولت الکترونیکی
بخش پایانی گزارش وزیر ارتباطات به نمایندگان مجلس، مربوط به دولت الکترونیکی و پیشرفت‌های آن به خصوص در دوران کرونا بود. او توضیح داد که دوران کرونا به خوبی مشخص کرد که اگر بخواهیم و اراده باشد، می‌شود ۲۴ میلیون نفر تنها با ارسال یک پیامک وام بگیرند: «این یعنی زیرساخت‌ها مهیاست و صرفاً باید اراده باشد.»
او همچنین خبر داد که قوه قضاییه در هفته‌های گذشته به دولت الکترونیکی پیوسته که یک جهش بزرگ را برای این زیرساخت به همراه داشته است. آمارهای دیگری که وزیر ارتباطات در این رابطه داد این بود که قبوض گاز حذف و الکترونیکی شده‌اند، ۱۳.۷ میلیون نفر به شکل آنلاین توانسته‌اند وضعیت سهام عدالت خود را ببینند، و صدور بیمه‌نامه شخص ثالث نیز تماما الکترونیکی شده است.
او نهایتا گفت که ماهانه ۶۵ میلیون استعلام در سوئیچ مرکزی دولت الکترونیکی در حال انجام است که در سال ۹۲، این عدد صفر بوده است.