روزنامه گاردین طی سه روز گذشته با افشای برنامه پریسم یکی از بزرگ ترین افشاگری های امنیتی چند سال گذشته را به راه انداخته و آژانس امنیت ملی آمریکا و شرکت های بزرگ فناوری را در وضعیت دشواری قرار داده است. اما به نظر می رسد داستان تازه شروع شده و گاردین هنوز برگ های برنده دیگری در دست دارد و حالا یکی دیگر از آنها را رو کرده است. زمانش رسیده که با یک نام جدید آشنا شوید: Boundless Informant
شاید اولین پرسشی که در پایان مطالعه این خبر از خود بپرسید این باشد: دیگر چیز سِرّی هم برای آژانس امنیت ملی امریکا (NSA) باقی مانده؟
تا اینجا می دانیم آژانس امنیت ملی آمریکا از طریق شرکت های بزرگ فناوری به حجم فوق العاده ای از اطلاعات دسترسی داشته است. اما وقتی این همه اطلاعات در اختیار دارید، لازم است روشی هم برای طبقه بندی و استفاده از آنها داشته باشید. اینجاست که ابزار جدید به کار آمده است.
در آخرین افشاگری، گاردین خبر از وجود ابزاری به نام Boundless Informant (خبرچین بیکران) در NSA داده که برای داده کاوی اطلاعات جاسوسی به دست آمده از سرتاسر دنیا، استفاده می شود. این در حالی است که دولت امریکا پیش تر در پاسخ به کنگره امریکا، از ناتوانی در ثبت ردپای اطلاعاتی گفته بود که در جریان اقدامات جاسوسی به دست می آیند، ولی حالا به نظر می رسد جریان طور دیگری بوده.
اسناد فوق سری که گاردین به دست آورده پرده از "خبرچین بیکران" بر می دارد. ابزاری که حجم بزرگ اطلاعات گردآوری شده از شبکه های تلفن و کامپیوتر در سرتاسر دنیا را به طور جزء به جزء ثبت کرده و حتی آنها را به تفکیک کشورها، مشخص می کند. تمرکز این ابزار سِرّی بر روی شمارش و دسته بندی تاریخچه ارتباطات موسوم به metadata است، نه محتوای ایمیل ها و پیامک ها.
اسناد مربوط به "خبرچین بیکران" نشان می دهد آژانس امنیت ملی امریکا در بازه زمانی ٣٠ روزه ای که در مارس ٢٠١٣ خاتمه یافته، نزدیک ٣ میلیارد قطعه-داده از شبکه های کامپیوتری آمریکا و حدود ٩٧ میلیارد قطعه اطلاعاتی را از شبکه های جهانی در کشورهای مختلف دنیا جمع آوری کرده است.
در یکی از اسناد اشاره شده که "Boundless Informant" طراحی شده تا به مدیران آژانس امنیت ملی آمریکا سوالاتی نظیر «در کشور X چه سطحی از پوشش اطلاعاتی داریم؟» را بی درنگ پاسخ بدهد.
در یکی دیگر از سندهای به دست آمده توسط گاردین اشاره شده که "این ابزار به گردانندگان امکان انتخاب هر کشور روی نقشه، مشاهده حجم metadata، و انتخاب جزئیات درباره اطلاعات جمع آوری شده بر علیه آن کشور را می دهد." یعنی با استفاده از آن می توان مشخص کرد چه تعداد سابقه اطلاعاتی و از چه نوعی درباره یک کشور خاص جمع آوری شده.
در نقشه بالا رنگ ها نشان دهنده حجم فعالیت اطلاعاتی است. سبز کمترین حجم جمع آوری داده را نشان می دهد و به ترتیب زرد، نارنجی و قرمز نشانگر افزایش آن هستند. ایران با 14 میلیارد قطعه-داده جمع آوری شده، بیشترین توجه آمریکایی ها را به خود اختصاص داده است و پاکستان با 13.5 میلیارد دوم بوده. اردن با 12.7 میلیارد، مصر با 7.6 میلیارد و هند با 6.3 میلیارد در جایگاه های بعدی قرار داشته اند.
اسناد دیگری که توسط گاردین به دست آمده نشان می دهد NSA بر خلاف ادعای سخنگوی اش مبنی بر امکان ناپذیر بودن تشخیص دقیق هویت یا موقعیت برقرارکنندگان ارتباطات مختلف، قادر است اطلاعاتی را که بسیاری از آنها از داخل خود آن کشور نشأت می گیرند، با دقتی در حد آی پی آدرس های شخصی، بازخوانی و تفکیک کند. که این می تواند موقعیت جغرافیایی نسبی افراد را در حد کشور و یا شهر، به دست دهد.
باراک اوباما در اولین واکنش عمومی به افشاگری های گاردین در هفته جاری، گفت نظارت کنگره بهترین تضمین به مردم امریکا برای اطمینان از عدم جاسوسی از آنها بوده. حال آن طور که پیدا است، اساساً جنبه های زیادی از فعالیت های جاسوسی دولت ایالات متحده از کنگره این کشور هم مخفی نگه داشته شده و نه تنها این، بلکه حتی وجود توانایی فنی برای چنین کاری نیز از سوی مقامات امنیتی امریکا، بارها در محضر کنگره رد شده است!
داغ ترین روزهای مربوط به خبرهای امنیتی را در چند سال اخیر پشت سر می گذاریم. باید دید این قطار بالاخره کِی به پایان ریل خواهد رسید.