این روزها به حجم خبرهای مربوط به اینترنت ۵G تا حد زیادی افزوده شده است؛ اینترنتی که فاز اول آن تا سال آینده در برخی از کشورها عملیاتی می‌شود و قرار است سرعت اینترنت ۱۰ تا ۲۰ برابری را برای کاربران به ارمغان بیاورد. اما چگونه می‌توان ماهیت این فناوری را توضیح داد؟ یا برای بهره‌گیری از آن به گوشی‌های جدید نیاز داریم؟ و در نهایت چنین فناوری نوینی به مناطق دوردست هم راه پیدا می‌کند؟
اینترنت ۵G دقیقا چیست؟
نسل پنجم شبکه تلفن همراه (۵G)، استانداردهای پیشنهادی برای نسل جدید ارتباطات سیار است که پس از نسل چهارم شبکه تلفن همراه فعلی ارائه می‌شود. این نسل جدید، سرعت دانلود و آپلود بیشتر و ارتباطات باثبات‌تری را به ارمغان می‌آورد. به‌صورت خلاصه می‌توان گفت که در اینترنت ۵G، در مقایسه با نسل چهارم، در هر ناحیه گجت‌های بیشتری می‌توانند به اینترنت موبایل وصل شوند و از سرعت بالاتری بهره ببرند.
این فناوری نوین انجام چه کارهایی را امکان‌پذیر می‌کند؟
یکی از کارشناسان حوزه فناوری در این رابطه می‌گوید: «هر کاری که حالا با گوشی‌ها و گجت‌های خود انجام می‌دهیم، به لطف اینترنت ۵G می‌توانیم آن‌ها را سریع‌تر و بهتر انجام دهیم.» او در ادامه می‌گوید: «به‌عنوان مثال می‌توانیم به بهره‌گیری گسترده از عینک‌های هوشمند مبتنی بر واقعیت افزوده، گجت‌های مربوط به واقعیت مجازی، ویدیوهایی با کیفیت بسیار بالاتر و اینترنت اشیاء که می‌تواند شهرها را هوشمندتر کند، اشاره کنیم. نکته‌ی هیجان‌انگیز در مورد این تکنولوژی، امکان‌پذیر شدن قابلیت‌هایی است که هنوز به فکر ما هم خطور نکرده است.»
حضور انبوهی از پهپادها را تصور کنید که برای مأموریت‌های نجات به کار گرفته می‌شوند، یا انبوهی از اتومبیل‌های خودران که برای ارتباط با یکدیگر و بررسی لحظه‌به‌لحظه ترافیک و وضعیت خیابان‌ها به اینترنت بسیار پرسرعتی نیاز خواهند داشت؛ اینترنت ۵G در عملیاتی شدن این ایده‌ها تأثیر بسزایی خواهد داشت.
اگر بخواهیم به کاربردهای معمولی‌تر بپردازیم، می‌توانیم به گیمرهای موبایلی اشاره کنیم که با استفاده از این فناوری، خیلی راحت‌تر می‌توانند از بازی‌های گرافیک بالای آنلاین بهره ببرند. استریم ویدیو در موبایل‌ها به کار راحت‌تری بدل می‌شود و کاربران بدون هیچ مشکل و دردسری می‌توانند ویدیوهای ۴K یا حتی با کیفیت بالاتر را به‌صورت آنلاین مشاهده کنند. در هر صورت می‌توان گفت که نسل پنجم شبکه تلفن همراه در انواع و اقسام زمینه‌ها، کاربردهای متنوعی خواهد داشت.
کارکرد این فناوری چگونه است؟
فناوری‌های جدید زیادی برای اینترنت ۵G توسعه یافته که هنوز شرکت‌ها برای استفاده از یک فناوری ثابت و مشخص به توافق نرسیده‌اند و هرکدام از آن‌ها در حال آزمون‌وخطا برای یافتن بهترین فناوری ممکن هستند. باندهای فرکانس بالا-از ۳.۵ گیگاهرتز تا ۲۶ گیگاهرتز و بالاتر-ظرفیت زیادی دارند اما به دلیل پایین بودن طول موج آن‌ها، وسعت کمتری را پوشش می‌دهند و با موانع معمولی فیزیکی مثل دیوارها، این سیگنال‌ها قطع می‌شوند. در همین زمینه می‌توانیم به فناوری mmWave اشاره کنیم که این شبکه سرعت اتصالات را به شکلی چشمگیر افزایش می‌دهد و چندی پیش شرکت کوالکام از نخستین آنتن مبتنی بر این فناوری رونمایی کرد. اما بهره‌گیری از این فناوری و نصب زیرساخت‌های مربوط به آن تا حد زیادی هزینه‌بر است و هنوز شرکت‌ها به‌طور گسترده به استفاده از آن روی نیاورده‌اند.
آیا تفاوت محسوسی نسبت به اینترنت ۴G دارد؟
بله، این یک تکنولوژی کاملا جدید است اما احتمالا در ابتدای امر شاهد سرعت زیادی نخواهیم بود، زیرا شرکت‌های مخابراتی احتمالا در ابتدا از این فناوری برای افزایش ظرفیت شبکه‌های ۴G استفاده خواهند کرد. سرعت نهایی، بستگی به این دارد که به کدام‌یک از طیف‌های باند وصل شده باشید و این که شرکت مخابراتی موردنظر چقدر بر روی نصب دکل‌ها و فرستنده‌های جدید سرمایه‌گذاری کرده باشد.
چقدر سریع خواهد بود؟
در حال حاضر، میانگین سرعت اینترنت ۴G حدود ۴۵ مگابیت بر ثانیه است اما شرکت‌ها همچنان امیدوارند که سرعت ۱ گیگابیت بر ثانیه را عملی کنند. شرکت کوالکام اعلام کرده که در دنیای واقعی، می‌توانیم از اینترنت ۵G انتظار ارائه‌ی ۱۰ یا ۲۰ برابر سرعت بیشتر را داشته باشیم. این سرعت مربوط به شبکه‌های ۵G است که در کنار شبکه‌های ۴G فعلی ساخته و عملیاتی خواهد شد. شبکه‌های ۵G تکی که از فرکانس‌های بسیار بالا بهره می‌برند، به‌راحتی می‌توانند سرعت بالای یک گیگابیت بر ثانیه را عملی کنند. البته این شبکه‌ها حداقل چند سال دیگر ارائه می‌شوند.
چرا به این فناوری نیاز داریم؟
روزبه‌روز به آمار کاربران گجت‌هایی مانند ساعت‌های هوشمند، گوشی‌ها و تبلت‌ها افزوده می‌شود و به همین خاطر حجم استفاده از اینترنت موبایل به‌صورت فزاینده‌ای رو به افزایش است که بخش زیادی از آن به استریم ویدیو و موسیقی برمی‌گردد. شبکه‌های ارتباطی فعلی در حال اشباع شدن هستند و مثلا وقتی هزاران نفر در یک مکان محدود می‌خواهند از اینترنت موبایل بهره ببرند، شبکه مذکور به مشکل برمی‌خورد. فناوری ۵G به‌راحتی می‌تواند به‌صورت همزمان به هزاران گجت موجود در یک منطقه‌ی محدود سرویس دهد که این مزیت در موارد مختلف تا حد زیادی مثمر ثمر خواهد بود.
چه زمانی ارائه می‌شود؟
بسیاری از کشورها بعد از ۲۰۲۰ سرویس‌های مبتنی بر این فناوری را ارائه می‌دهند اما در این میان می‌توانیم به شرکت مخابراتی قطری «اوریدو» (Ooredoo) اشاره کنیم که به‌صورت محدود این فناوری را عملیاتی کرده است. سه اپراتور بزرگ کره جنوبی هم قرار است در سال ۲۰۱۹ این فناوری را ارائه دهند و شرکت‌های چینی هم در تلاش هستند سرویس‌های خود را در سال ۲۰۱۹ عملیاتی کنند.
آیا باید یک گوشی جدید بخریم؟
متأسفانه جواب این سوال مثبت است. زمانی که در بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ فاز ابتدایی فناوری ۴G عملیاتی شد، قبل از گسترده شدن این فناوری، گوشی‌های زیادی عرضه شدند که با این فناوری سازگار بودند اما کاربران آن‌ها در بسیاری از مکان‌ها نمی‌توانستند از این اینترنت بهره ببرند. به همین خاطر این افراد احساس می‌کردند که پول اضافه‌ای را برای یک فناوری نه‌چندان کاربردی پرداخت کرده‌اند.
به همین خاطر، این بار شرکت‌های سازنده احتمالا این بار مرتکب این اشتباه نخواهند شد و تعداد زیادی از گجت‌های سازگار با فناوری ۵G را در انتهای سال ۲۰۱۹ عرضه می‌کنند، زمانی که زیرساخت‌های مربوط به آن در کشورهای زیادی عملیاتی شده باشد. این گوشی‌ها می‌توانند بدون هیچ دردسری از شبکه‌های ۴G و ۵G بهره ببرند.
آیا ارائه این فناوری به معنای پایان اینترنت سیمی است؟
جواب این سوال خیر است. شرکت‌های اینترنتی و دولت‌ها بودجه‌ی زیادی را برای زیرساخت‌های مربوط به اینترنت سیمی صرف کرده‌اند و این زیرساخت‌ها به این زودی‌ها کنار نخواهند رفت. هرچقدر هم ارتباطات بی‌سیم پرسرعت‌تر و بهتر شوند، قیمت آن‌ها معمولا بیشتر از اینترنت‌های سیمی خواهد بود و به همین خاطر تا چندین سال دیگر، اینترنت سیمی همچنان پرطرفدار باقی می‌ماند.
آیا اینترنت ۵G در مناطق روستایی هم ارائه می‌شود؟
در بسیاری از کشورها، ساکنان مناطق روستایی خواهان دستیابی به اینترنت پرسرعت‌تر هستند. اما اینترنت ۵G راه‌حل این مشکل نخواهد بود، زیرا برای این فناوری از باندهای فرکانس بالا استفاده می‌شود که با وجود بهره‌گیری از ظرفیت زیاد، مناطق محدودی را پوشش می‌دهند. به همین خاطر برای ارائه‌ی اینترنت ۵G باید دکل‌ها و فرستنده‌های متعددی نصب شود که چنین هزینه‌ای برای مناطق روستایی چندان به‌صرفه نیست. شاید بعد از گذشت چند سال، دولت‌ها با ارائه‌ی مشوق‌های مالی، منجر به راه‌یابی این فناوری به مناطق روستایی شوند.