سیر تحول شبکه ها و کاربرد کامپیوتر ها همواره مورد توجه همگان صورت گرفته است به طوری که ابتدایی ترین کامپیوترهایی که وجود داشتند Main frame هابودند که کامپیوترهایی حجیم بودند و در آن سالها قدرت پردازش قوی داشتند ولی بسیار گران قیمت بودند و درنتیجه همه جا از آنها استفاده نمی شد از نظر کارکردی یک پردازنده قوی داشتند که قدرت پردازش قوی داشت و به یک سری ترمینال ها سرویس می داد که ترمینال یک ترکیبی از ورودی و خروجی بود.
نحوه کار به این صورت بودکه کاربر پشت ترمینال می نشست و از طریق کارت خوان یا صفحه کلید برنامه را وارد می کرد و دستور پردازش می داد به طوری که Terminal ها خودشان به تنهایی قدرت پردازش نداشتند.
درسال ۱۹۹۰ بودکه کامپیوتر های شخصی (PC) به وجود آمدند اولین خصیصه ای که داشتند این بودکه برای کاربردهای کوچک شخصی طراحی شده بودند و ارزان قیمت بودند اما برای داشتن مزایای Main frame ها و سهولت و سادگی PC ها مفهوم جدیدی به نام شبکه های کامپیوتری به وجود آمد.
کد شبکه های کامپیوتری از نظر مستقل بودن اجزا و پردازشگر داشتن مثل PC ها هستند اما از نظر مرکزیت داشتن و تبادل و اشتراک منابع شبیه Main frame ها هستند.
برخی از مزایای شبکه های کامپیوتری می توان موارد زیر را نام برد.
۱-قابلیت توسعه
۲-قابلیت اطمینان
۳-اشتراک منابع
۴-ارتباط و تعامل داده ای
آشنایی با شبکه و تجهیزات آن
شبکه: برای آنکه کامپیوترها بتوانند در محیط شبکه منابع خود را به اشتراک بگذارند می توانند از شبکه استفاده کنند. منابع شبکه شامل: ۱- فایلها ۲- پرینترها ۳- CD-Rom 4- فلاپی و … می باشد. در حالت کلی از لحاظ فیزیکی شبکه به دو دسته تقسیم می شود:
۱-(Local Area Network) LAN
2- (Wide Area Network) WAN
شبکه های LAN به شبکه هایی گفته می شود که از لحاظ فیزیکی محدود می باشند شبکه موجود در داخل یک ساختمان.
شبکه های WAN از اتصال یک یا چند شبکه LAN به وجود می آید شبکه های WAN از لحاظ جغرافیایی محدود نمی باشند مانند اینترنت.
پارامترهای موجود در شبکه:
۱- Server: کامپیوتری است که می تواند سرویسی را در اختیار کامپیوتر دیگر قرار دهد.
۲- Client: کامپیوتری است که از سرویس های موجود در شبکه استفاده می کند.
۳- Media: شامل کلیه کابلها و کانکتورها و وسایل ارتباطی بین کامپیوترها می باشد.
۴- Resource: به کلیه منابع موجود در شبکه گفته می شود.
۵- Shared Resource: به منابع به اشتراک گذاشته در شبکه گفته می شود.
تقسیم بندی منطقی شبکه:
در حالت کلی شبکه به دو گروه ۱- (Peer to Peer) Work Group 2- (Server Base) طبقه بندی می شوند.
برخی از مزایا و معایب هر یک از شبکه های فوق:
۱- تعداد کامپیوترهایی که می تواند در یک شبکه WG قرار گیرد حداکثر می تواند ده کامپیوتر باشد. برای اینکه یک کاربر بتواند با هر کدام از کامپیوترها کار کند وجود یک Account بر روی همان کامپیوتر الزامی است.
۲- مدیریت در شبکه های WG بصورت غیر متمرکز می باشد.
۳- در شبکه های Domain از لحاظ تعداد کامپیوتر محدودیت وجود ندارد. در یک شبکه Domain وجود حداقل یک Server اصلی به نام DC( Domain Controller) الزامی می باشد و کلیه قوانین و Account و محدودیت های تعریف شده بر روی شبکه در داخل این Server تعریف می شود.
۴- راه اندازی یک شبکه WG آسانتر و سریعتر می باشد.
۵- به دلیل متمرکز بودن شبکه های Domain از لحاظ امنیت (Security) در سطح بالاتری نسبت به شبکه های WG قرار دارند.
۶- برای راه اندازی یک شبکه Domain حتماً نیاز یکی از سیستم عامل های زیر می باشد
الف) Windows Server 2000
ب) Windows advance Server 2000
ج) NT4 Server
د) Enterprise (2003)
ه) Standard(2003)
7- در شبکهWG سیستم عامل ها می توانند هر کدام از نسخه های Win9 (x), Server (95,98,2000,…) یا Professional و یا Xp باشند.
نحوه Login کردن یک Win9x به یک Domain:
1- نصب کارت شبکه ( که در این صورت آیکون Network Neighborhood بر روی Desktop ظاهر می شود که در Win 2000 (XP) تحت عنوان My Network Places کرده و سپس Properites می گیریم و گزینه Add را فعال می کنیم. در منوی باز شده پارامتر را باید تنظیم کنیم:
الف) Client ب) Adapter ج) Protocol د) Services
Adapter: همان نصب کارت شبکه است.
Protocol: زبان ارتباط کامپیوترها در شبکه می باشد. برای اینکه دو کامپیوتر بتوانند در یک محیط شبکه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند باید از Protocol یکسان استفاده کنند. با انتخاب Protocol منویی باز می شود که با دو کادر در آن قرار دارد. در کادر سمت چپ Microsoft را انتخاب کرده تا Protocol های مربوط به Microsoft در کادر سمت راست ظاهر شود. که دو Protocol بنام های TCP/IP و NetBEUI بیش از بقیه مورد استفاده قرار می گیرند. پروتکل TCP/IP به عنوان پروتکل استاندارد اینترنت پذیرفته شده است.
Client: در گزینه Client اگر Add را انتخاب کنیم در قسمت Microsoft سه حالت خواهیم داشت:
Client for Microsoft Network (A): این گزینه مختص شبکه های Domain می باشد ولی در شبکه های WG هم استفاده می شود. برای اینکه Win 98 بتوان به یک Domain 200 وارد شود (Login) وجود این Client بر روی Win 98 الزامی می باشد.
Microsoft Family Logon (B): این گزینه مختص شبکه های WG می باشد و در شبکه Domain استفاده نمی شود.
Client for Netware Network (C): زمانی که بخواهیم Client خود را با یک سرور Novell مرتبط کنیم از این گزینه استفاده می کنیم.
Services: با نصب این گزینه کامپیوترها در یک محیط شبکه می توانند از منابع کامپیوترهای دیگر استفاده کنند یا برعکس می توانند منابعشان را در اختیار کامپیوترهای دیگر قرار دهند. برای این منظور آیکن File and Printer Sharing for Microsoft Network را انتخاب می کنیم و دوتای دیگر برای ارتباط با شبکه Novell می باشد.
برای تعریف نام Domain که Win 98 می خواهد با آن ارتباط برقرار کند با Properties گرفتن بر روی Client for Microsoft Network می توانیم Logon to Windows NT Domain را انتخاب کنیم. با وارد کردن نام Domain در قسمت Windows NT Domain این امکان بر قرار می شود.
در قسمت Network Logon Option دو حالت وجود دارد:
الف) Quick Logon: فقط برای ارتباط برقرار کردن سریع با یک شبکه می باشد
ب) Logon and Restore Network Connection: برای برقراری ارتباط و استفاده از کلیه منابع موجود در شبکه می باشد.
نکته ۴:
چنانچه از Protocol انتخابی Properties بگیریم می توانیم IP تعریف کنیم که شامل یک عدد ۳۲ بیتی می باشد. و در قسمت Identitication می توانیم نام کامپیوتر و نام WG را تعریف کنیم و همچنین در قسمت Computer Description توضیحی در مورد کامپیوتر خود وارد کنیم.
Access Control:
در حالت کلی تحت دو Level می توانیم Security برای کامپیوترهای خود فراهم کنیم.
Share level Access Control (A: در این حالت همه منابع به اشتراک گذاشته شده بسته به نوع تعریف برای همه User ها Share می شود. کاربری می تواند از منابع Share شده استفاده کند که Password مورد نظر را داشته باشد.
User Lever Access Control (B: در این حال که در یک محیط Domain استفاده می شود منابع Share شده برا ی اسامی کاربرانی که بر روی سرور تعریف شده اند به اشتراک گذاشته می شود. بطور مثال User A می تواند منابع خود را برای User B به اشتراک بگذارد.
نکته ۵
در صورتیکه سرویس های اضافی غیر قابل استفاده بر روی کامپیوتر خود داریم باید سرویس های اضافی را از روی کامپیوتر خود Uninstall کنیم زیرا وجود آنها سرعت تبادل اطلاعات را در محیط شبکه پایین می آورد.
تفاوت Client for Microsoft Network با Microsoft Family Logon:
در یک شبکه WG بهنگام استفاده از Client for Microsoft Network هنگام Login کردن در صورت نبود User می توانیم همان لحظه با وارد کردن کاربر جدید User مورد نظر خود را ایجاد کنیم ولی در شبکه های WG که Microsoft Family Logon استفاده می شود هنگام Logon کردن نمی توانیم User جدید ایجاد کنیم ولی در عوض می توانیم اسامی User ها را بینیم و با User مورد نظر وارد شبکه شویم. در صورتیکه بخواهیم از محیط شبکه خود استفاده نکنیم در Primary Network Logon گزینه Windows Logon را انتخاب می کنیم.
توپولوژی (Topology) شبکه:
برای پیاده سازی یک شبکه نیاز به نقشه ای داریم که در داخل آن نوع و تعداد Media های مصرفی شامل کابلها و کانکتورها مشخص شده است و چگونگی پیاده سازی شبکه از لحاظ فیزیکی در آن تعریف شده است. بطور مثال محل عبور کابلها و موارد دیگر در صورتیکه بخواهیم بعد از پیاده سازی شبکه جهت ارتقاء گسترش و عیب یابی شبکه اقدام کنیم توپولوژی شبکه در رفع مشکلات مذکور به ما کمک خواهد کرد.
انواع توپولوژی:
۱- توپولوژی خطی (BUS): در این توپولوژی تمام کامپیوترها توسط یک کابل به یکدیگر وصل می باشند.
شبکه های BUS بر اساس نوع کابل بر دو نوعند:
الف) Thin Net ب) Thick Net
انواع کابلهای مورد استفاده در شبکه های BUS: در این نوع شبکه ها از کابلهای Coaxial استفاده می شود. بطور کلی کابلهای Coaxial مورد استفاده شده به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) Thin ب) Thick
شبکه هایی که از کابل Thin استفاده می نمایند Thin Net نام دارند و شبکه هایی که از کابل Thick استفاده می کنند Thick Net نام دارند.
کابلهای مورد استفاده در شبکه ۱۸۵ Thin Net متر و برای ۵۰۰ Thick Net متر را پشتیبانی می کند در صورتی که شبکه های Bus برای محیط خود استفاده می نمائیم اگر یک کامپیوتر در داخل شبکه دچار مشکل شود کل شبکه از کار می افتد.
Terminator: در صورتیکه در یک شبکه BUS یک کامپیوتر شروع به ارسال دیتا کند جریان در هر دو طرف ارسال می گردد. در صورتیکه جریان مورد نظر به انتهای کابل برسد و از بین نرود جریان در جهت عکس حرکت می کند و با جریانهایی که از طرف مخالف در حال عبور هستند تداخل پیدا می کند که اصطلاحاً گفته می شود Collision رخ می دهد برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی می توانیم در دو انتهای شبکه از دو ترمیناتور استفاده کنیم که مقاومت آن در شبکه های Thin Net برابر ۵۰ اهم و برای شبکه های ۷۵ Thick Net اهم است.
Barrel: برای اینکه دو تکه کابل کواکسیال را به یکدیگر متصل کنیم از کانکتوری بنام BNC Barrel استفاده می کنیم.
Repeater: برای آنکه بتوانیم طول شبکه را افزایش بدهیم از دستگاهی بنام Repeater استفاده می کنیم. این دستگاه جریانهای ضعیف را دریافت کرده دوباره همانند لحظه ایی که جریان از NIC (کارت شبکه) خارج می شود جریان را تقویت می کند. بدین ترتیب با استفاده از این Device می توانیم جریان را تا دو برابر افزایش دهیم.
مزایا و معایب شبکه های Bus:
1- میزان کابل مصرفی در این گونه شبکه ها کم بوده و هزینه قطعات و پیاده سازی آن مینیمم می باشد.
۲- پیاده سازی چنین شبکه ای نیاز به تجربه زیادی ندارد.